Halep ne zaman düştü?

Hayat nasıl bir çizgi üzerinde, hangi detaylarla ilerliyor bilmiyoruz.
Bildiğimiz hep kendimizle sınırlı.
Bursa'da sabah servisi için yola çıkıp kalp krizine yenik düşen 62 yaşındaki şoförün o sabah en son ne düşündüğünü bilmiyoruz.
Aynı saatlerde Halep'ten hareket eden otobüslerin yolunu keskin nişancı kurşunları kesti. Üç yaralı haberleri dört cenazeye dönüştü akşama doğru.
Sonra otobüsler yeniden yola çıktı.
“Halep düşüyor” diye haberler geliyordu bir zamandır.
İki gün önce “Düştü” diye…
Bu otobüsler, o saldırılar, bu yağan fotoğraflar, acılı haberler… hepsi o son “düştü…” başlığının devamı artık.
Evet, Halep düştü.
Halep ne zaman düştü?
2006'da İslam Kültür Başkenti seçildiğinde mi?
2011'de Suriye'de yönetime karşı ilk kıpırdanışlar başladığında mı?
Suriye 1. Dünya Savaşı'nda Osmanlı hinterlandından çıktığında mı?
7. Ordu geri çekilirken Türk askerine Şam'da sokak aralarında, yollarda gece yarıları veya Şeria Nehri'ni geçerken palalarla saldırılırken mi düştü yoksa?
Bir küçük tren istasyonunda Ankara Anlaşması imzalanırken mi?
19 Ocak 2014'te Hatay'da üç tır durdurulduğunda mı?
Yoksa bir yıl daha mı beklemek gerekir Halep'in düşme tarihini belirlemek için, meselâ 24 Kasım 2015'i?..
Rus uçağının düşürüldüğü sabahı yani…
Yok daha geriye gidelim diyebilirsiniz.
2012'de Obama'nın Suriye'de kimyasal veya biyolojik silah bulunmasını kırmızı çizgi ilân ettiği ama Beyaz Saray 14 Haziran 2013'te rejimin sarin dahil çok sayıda kimyasal silah kullandığını teyit etmesine rağmen Akdeniz'e gönderdiği gemiler saldırı için geri sayım yaparken kararı Kongre'ye bıraktığını açıkladığı 31 Ağustos tarihine mi?
O tarihten sonra Rusya'nın rejim yanında bütün gücüyle yer almasına mı bağlamalı Halep'in düştüğü tarihi acaba?
Deaş gerçeğinin ortaya çıkması ve uluslararası kamuoyunda yarattığı infiale, o üst düzey sinema tekniklerinin kullanıldığı videolara mı belki de?
İran'ın baştan beri ama Rusya'yla entegre ve eşzamanlı doğrudan müdahalelerine mi yoksa?
Ilımlı Muhalifler tanımının kullanılmaya başlanmasına mı bu muhaliflerin kuzeydeki güçlü oldukları asıl araziler yanında bir de ilginçtir Suriye-İsrail sınırındaki daha küçük ama etkili varlıklarının şaşırtıcı coğrafî konumlanışında mı?
İsrail'in sessiz sedasız ara ara bombardımanlar dışında bütün bu hengâmenin içindeki aşırı sessizliğinde mi?
Sovyet Bloku'nun “Bu oyunu kaybedeceğim” deyip bedelini ödeme pahasına yenisi için zaman kazanma kararı aldığı 1991 sonbaharında mı düştü… kim bilir?