ABD’nin İran’a yaptırımları kime ne yaptırıyor?

ABD’nin İran’a uygulayacağı yaptırımları açıklamasıyla İran meselesinde (daha doğrusu ABD’nin İran dansında) yeni bir safhaya geçilmiş oldu. Esasen Obama yönetimi İran’la imzalanan bir antlaşma ile bu ülkenin nükleer programını bir ölçüde kontrol altına almış ve buna karşılık ülkeye uygulanan ambargolarda da kısmî bir rahatlama sağlanmıştı.

Başkan Trump, başkanlık kampanyası boyunca İran’la imzalanan antlaşmanın yanlışlığından bahsederek, seçilmesi halinde, bu anlaşmayı yürürlükten kaldıracağını söylemişti. Trump’ın bu ateşli politikasının en önemli destekçisi ise İsrail Başbakanı Netanyahu olmuştu. Obama yönetiminin anlaşmayı imzalamasına da sert tepki gösteren Netanyahu Trump seçildikten sonra da ABD’nin İran’la imzalanan anlaşmayı yürürlükten kaldırması yönünde kamuoyu yaratma çabalarını sürdürdü. Trump yönetimi de bu konuda zaten istekli bulunduğu için süreç hızla ilerledi ve bugüne gelindi.

ABD yönetiminin almış olduğu kararlar özellikle Avrupalı liderler tarafından hoş karşılanmıyor. Avrupa’nın periferisinde bulunan İran’ın marjinalleşme eğilimleri göstermesi ilk etapta Avrupa’da hissedildiği için Avrupalı liderler İran’ın küresel siyasete sağlıklı bir biçimde angaje edilmesi gerektiğini savunuyorlar.

Diğer taraftan İran’a yönelik ambargo kararları İran’da Batı dünyasıyla angaje olma arayışı içerisindeki reformist kanatta moral motivasyon açısından kırılganlık yaratırken ülkeyi dış dünyadan tamamen yalıtılmış bir çeşit savaş makinesi haline dönüştürmek isteyen kimselerin ekmeğine ise yağ sürüyor.

Bu durumu İran’ın yönetici elitleri düzeyinde gözlemlemek mümkün. Bu çerçevede örneklendirme meselenin daha sağlıklı anlaşılması açısından da ufuk açıcı olabilir.

5 yıldır İran Dışişleri Bakanlığı yapan Cevad Zarif iyi bir diplomat. Colorado Üniversitesi’nden mezun olan Zarif reformistlerin önemli bir yüzü ancak son 2 yıldır gücü dramatik ölçüde azalmış gözüküyor.