Son sözü kim söyleyecek?

Sovyetler Birliği 8 Aralık 1991 günü Minsk yakınlarındaki Belovej ormanında özel bir konutta toplanan Rusya Federasyonu, Belarus ve Ukrayna Cumhuriyeti temsilcilerinin imzaladığı bir antlaşmayla sona erdi. 1922’de yine bu üç devletin ve Transkafkasya Federasyonu’nun (Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan) temsilcileri SSCB’nin kuruluş antlaşmasını imzalamışlardı. 
Vladimir Putin’in yıllar sonra, “Yirminci yüzyılın en büyük jeopolitik felaketi” dediği olay böyle başladı ve 250 milyon insanın yaşadığı imparatorluk dağıldı.
Dağılma sürecinde iki önemli sorun vardı: NATO’nun sınırları ve eski SSCB’nin farklı bölgelerine dağılmış nükleer silahlar.
İkincisini kolayca çözdüler. Belovej Antlaşması’ndan 13 gün sonra Alma-Ata’da toplanan Belarus, Kazakistan ve Ukrayna temsilcileri kendi topraklarındaki nükleer silahları Rusya Federasyonu’na nakletmeye karar verdiler ve bunu bir bildirgeyle açıkladılar.
Birinci sorun ise çözülmedi, her geçen yıl biraz daha büyüdü. Dağılma sürecinde, Helmut Kohl ve Ronald Reagan iki Almanya’nın birleşmesinden sonra NATO sınırlarının değişmeyeceği konusunda Gorbaçev’e güvence verdiler. Yıllar sonra Gorbaçev bu güvenceyi uluslararası bir antlaşmaya bağlamadığı için pişman olduğunu söyleyecekti.
Varşova Paktı Temmuz 1991’de dağılmıştı. NATO’yu Almanya’nın sınırlarında durduracak hiçbir kuvvet yoktu. Belki de Ruslar, Varşova askeri örgütü dağılınca NATO’nun da dağılacağını, en azından ticari ve kültürel bir şeye dönüşeceğini sandılar. Fakat öyle olmadı. NATO, sıçramalarla, 1999’da Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Polonya’yı; 2004’te Bulgaristan, ü&...