Nevruz Emmi...

Türkçemizde "amca"nın karşılığı olarak kullanılan "Emmi" Türk Dünyasında akrabalık ilişkisi dışında, bulunduğu topluluğun saygıdeğer, güvenli kişileri için de kullanılır. Kişinin makamı, rütbesi ne kadar büyük olursa olsun "Emmi"lik derecesine ulaşamaz. Can Azerbaycanımızın azadlık mücadelesinin gerçek anlamda "yolbaşçısı" olan Nevruz Emmi o müstesna kişilerden biriydi. Geçtiğimiz akşam memleketi Tovuz'da yitirdik O'nu... Türk Dünyasının başı sağolsun...

İnsan hayatında tanımaktan onur duyduğu, "Dostum" diyebileceği kişi sayısı iki elin parmağını geçmez. Hele o kişi memleketinin kaderini değiştirme gücüne sahip ise yer sonsuza kadar "müstesna" kalır...

Azerbaycan'ın bağımsızlığını kazanmasının ardından uğradığı "Ermeni İşgali"nin ağır bedeli bir milyonu aşkın "kaçkın" denilen mültecilerin geri dönmek için 25 yıldır beklemekte olduğu gerçeği ile yüzleştirir bizi.

***

Nevruz Hasanov gençlik yıllarından beri Azerbaycan Halk Cephesi mensubu olarak bağımsız Azerbaycan ülküsü ile mücadele verip defalarca KGB sorgusundan geçen biriydi. Ebulfez Elçibey önderliğindeki Halk Cephesi iktidara gelince ülkenin stratejik öneme sahip kenti Tovuz'a Emniyet Müdürü olarak atandı. Tovuz, Ermenistan-Gürcistan sınırının kesiştiği, ülkenin en önemli şehri eski başkent Gence'ye giden yolun başındadır. Ermeniler Dağlık Karabağ'ı işgal edip Azerbaycan'ın diğer kentlerine saldırmaya başladığında gözler Tovuz'a çevrildi. Tovuz düşerse Gence'nin yolu açılmış olacaktı. Azerbaycan'ın düzenli ordusu yoktu. Halk Cephesi'nin gönüllülerden oluşan güçlerinin ise eğitim ve silah eksikliği vardı.

Ve bu arada bir birinden farklı kesimlerden oluşan Halk Cephesi içinde iktidarı ele geçirme mücadelesi ve iç çekişme yüzünden ciddi zafiyet oluşmuştu. Bu kriz anı ne yazık ki iyi yönetilmiyordu. Nevruz Emmi memleketi ve yönettiği Tovuz'u savunmak, Ermenileri savuşturmak için olağanüstü gayret sarf etti. Ermeni saldırılarının Türkiye olmadan durdurulamayacağını ilk kavrayanlardandı. O yıllar 1993'te yazdım; "Nevruz Emmi gibi Azerbaycan'da 10 inanmış adam olsa, Ermeniler Erivan'a kadar kovalanır" diye...