Bu coğrafyanın dertleriyle biten bir ömü

"İran’ın eski dışişleri bakanı İbrahim Yezdi, kanser tedavisi gördüğü İzmir’de 86 yaşında öldü" Gündemin karmaşasında kısa ve soğuk cümlelerle önümüzden geçen bu haber dikkatinizi çekmemiş olabilir. Maalesef, hâlâ bir gün önce herkesin okumuş olduğu bayat haberlerle doldurulan Türkiye’deki gazetelerde “obituary” köşelerine bir türlü yer bulunamadı. Eğer ölen çok ünlü bir isimse ancak birbirinin aynısı Wikipedia Türkçe biyografileriyle yetinmek zorundasınız. İran’da bile kısmen açık olan Wikipedia, aylardır toptan kapatılmış olduğu için de İran’ın İzmir’de hayatını kaybeden eski Dışişleri Bakanı ile ilgili, ardından uzun yazıların çıktığı New York Times, Guardian okurlarından daha az şey okuyabildi Türkiye’de okurlar.  Halbuki o 86 yıllık hikaye, sadece Yezdi’nin değil, bu coğrafyanın, bizim, hâlâ benzerleri tekrarlanan çok ibretlik ve çok etkileyici bir hikayesiydi. 1931’de Safevi devletinin eski başkentlerinden Kazvin’de bir tüccarın oğlu olarak dünyaya gelen İbrahim Yezdi, Tahran’da eczacılık okumuş, üstüne de felsefe master'ı yapmıştı. Her aklı başında İranlı gibi Şah karşıtıydı. 22 yaşındayken yaşadığı bir olaysa İran gibi onun da tüm hayatını etkiledi. 1953’te Başbakan Musaddık, daha sonra CIA ve MI6’ın organizasyonu olduğu ortaya çıkan bir darbeyle devrilmiş, Şah geri dönmüştü. Yezdi, 7 yıl boyunca İran’da yeraltındaki Şah karşıtı direniş içinde yer aldı, ardından yurtdışına çıkmak zorunda kaldı.