1968’e nasıl gelindi?

1968-1971 yılları Türkiye’nin sosyal ve siyasal tarihinde özel bir dönem oluşturuyor. Bu yıllardaki gelişmelerin gerisinde hem dünyada hem de Türkiye’deki bazı önemli birikimler var. Bu birikimler bilinmezse, 1968-1971 dönemindeki büyük gelişmelerin bir anda ortaya çıktığı sanılır.

ANTİ-EMPERYALİZM VE SOSYALİZM YÜKSELİYORDU

1965 yılında ABD, Vietnam Demokratik Halk Cumhuriyeti’ne saldırdı ve büyük bir bombardımanı başlattı. ABD, yaygın biçimde kimyasal silah kullandı. ABD ordusunun yaptığı katliamlar kamuoyuna yansıdı. Bu vahşete tepki olarak, dünyanın birçok ülkesinde ABD karşıtı ve anti-emperyalist kitle eylemleri ortaya çıktı. 1968 yılı başlarında Vietnam Demokratik Halk Cumhuriyeti’nin ordusu ve Güney Vietnam’daki gerillaların oluşturduğu Vietkong, Amerikan ordusuna çok ciddi kayıplar verdirdi (ünlü Tet saldırısı). Bu büyük kayıplar sonrasında ABD’de düzenlenen savaş-karşıtı mitinglere yüz binlerce insan katılmaya başladı. Dünya ağır siklet boks şampiyonu Cassius Clay, ABD’nin Vietnam saldırılarına karşı çıktı. Bunun üzerine boks lisansı elinden alındı ve hapis cezasına çarptırıldı. O da Müslüman oldu ve adını Muhammed Ali olarak değiştirdi.

Mao, 1966 yılında Çin Halk Cumhuriyeti’nde Kültür Devrimi’ni başlattı. 1949 yılında kurulan Çin Halk Cumhuriyeti’nde yüz milyonlarca insanın katıldığı bir toplumsal hareketlilik başladı. Kültür Devrimi’nin sosyalist insan yaratma çabası tüm dünyayı etkiledi.

ABD’de zenci lider Martin Luther King’in 4 Nisan 1968 günü öldürülmesi sonrasında milyonlarca kişinin katıldığı kitle eylemleri gündeme geldi. Ayrıca ABD’deki siyahların eylemleri militanlaşmıştı; Kara Panterler örgütü etkileyici eylemlere başladı.

LATİN AMERİKA VE CHE