30 yıl öncesinin yoksulluk manzaraları

Ekonomik kriz derinleştikçe insanlar çözüm arıyor. 1987-1988 yıllarında işçilerin ve memurların satınalma gücü dibe vurduğunda, insanların başvurduğu yöntemlerden bazı örnekleri, gazetelere yansıdığı biçimde hatırlatıyorum.
UCUZ VE KALİTESİZ ÜRÜNLERE YÖNELME
Gerçek gelirlerin düşmesi, tüketim alışkanlıklarına da yansıdı. Etin yerini ciğer, baş etinden kıyma, akciğer aldı. Kemiğe rağbet arttı (Nokta, 24 Mayıs 1987; Gazete gazetesi, 14.12.1988). 1950’li yılların gözde giyeceği kara lastik yeniden kullanılmaya başlandı (Güneş, 5.10.1988). Odun-kömür satıcısı Mustafa Sarı şu gözlemini aktarıyordu (Günaydın, 12.12.1988): “Bu yıl kış diğer yıllardan şiddetli geçiyor aslında. Ama geçen yıl gibi kömür ve odun satamıyoruz. Piyasanın çok pahalanmasına karşılık bu yıl kömür pek zamlanmadı. (...) Ortalama zam oranı yüzde 50 civarında. Ancak vatandaşın bir çoğu cebinde para olmadığı için evinin ihtiyacı olan yakacağı alamıyor. Toptan almaktansa cebindeki para kadar günlük veya haftalık alışveriş yapmayı tercih ediyor.”
VEREM HORTLADI
Yoksullaşma veremi hortlattı. Hürriyet gazetesinin başlığı “Açlık öldürmüyor ama verem ediyor” idi (12.8.1986). Verem Savaş Dispanserlerinin ülke genelinde yaptığı sağlık taramalarında 0-12 yaş grubundaki çocuklarda yetersiz beslenme nedeniyle verem hastalığında artış olduğu saptanıyordu (Günaydın, 17.12.1988).
Bazı belediyelerin bedava yiyecek dağıtımında izdiham yaşandı (Sabah, 15.3.1988): “Tüketici haftası nedeniyle Beşiktaş Belediyesi’nin bedava yiyecek dağıtacağını öğrenen vatandaşlar çok büyük izdiham yarattı. Kamyonlar üzerinden dağıtılan şeker, ayran, sucuk, pastırma, bis...