Musa Kart
Bu topraklardaki ilk Türkçe mizah dergisi Diyojen’di. Teodor Kasap tarafından yayınlanıyordu. Saray’ın emriyle yasaklandı, 1873’te kapatıldı.
Teodor pes etmedi, Diyojen kapatılınca, Çıngıraklı’yı çıkardı, o da kapatılınca Hayal’i çıkardı, o da kapatılınca İstikbal’i çıkardı.
Baktılar ki adam olmaya niyeti yok, Teodor’u kapattılar!
Tutuklayıp, hapse attılar.
★
İlk karikatüristimiz Teodor Kasap, hapse girmesine sebep olan karikatüründe, Karagöz’le Hacivat’ı çizmişti.
Karagöz’ün eli ayağı prangalıydı.
Hacivat “nedir bu halin?” diye soruyor, Karagöz de “kanun çerçevesinde özgürlük” diyordu.
Bunu çizdiği için üç sene yattı.
★
Mizah bayrağını Jön Türkler devraldı.
Dolap, Beberuhi, Pinti, Tokmak gibi dergileri çıkardılar. Ama burada değil, Londra’da Cenevre’de çıkardılar. Çünkü sürgündeydiler. Memlekete adım atmaları bile yasaktı.
Bademlerin yere göğe sığdıramadığı zat-ı şahane Abdülhamid efendimiz hazretleri döneminde, karikatür büyük suçtu.
Tokmak’ın ilk sayısındaki başyazı, bu acıklı durumu şöyle izah ediyordu: “Dergimizden mizah beklemek boşunadır, dergimizi ancak ‘hüngür hüngür gülmek’ deyimi açıklayabilir.”
★
