Trump’ın Ukrayna’dan istediği turpun büyüğü: Montrö
Trump ile ilgili ilginç bir durum var. İsrail ve bölgedeki yandaşları dışında Biden ile iş tutmuş kim varsa yok sayıyor. Özellikle de Ukrayna-Rusya savaşı etrafındakileri… Savunma harcaması taahhüdü veren tek Avrupalı lider olan Polonya başkanını görüşmeye almadan önce epeyce bir bekletmiş. Sonra da 10 dk görüşüp göndermiş. Avrupa siyasetindeki profillerin değişmesine dönük Elon Musk eliyle yapılan baskıyı da buna yoruyorum. Eğer Amerika, Avrupa’da istediği yönde bir değişimi başarırsa hikâyenin
Trump ile ilgili ilginç bir durum var. İsrail ve bölgedeki yandaşları dışında Biden ile iş tutmuş kim varsa yok sayıyor. Özellikle de Ukrayna-Rusya savaşı etrafındakileri… Savunma harcaması taahhüdü veren tek Avrupalı lider olan Polonya başkanını görüşmeye almadan önce epeyce bir bekletmiş. Sonra da 10 dk görüşüp göndermiş.
Avrupa siyasetindeki profillerin değişmesine dönük Elon Musk eliyle yapılan baskıyı da buna yoruyorum.
Eğer Amerika, Avrupa’da istediği yönde bir değişimi başarırsa hikâyenin ne yöne evrileceğiyle ilgili çok senaryo yazılabilir.
Bu şartlarda Ukrayna-Rusya savaşının barışa bağlanması Ukrayna’nın masada değil, menüde olduğu bir denklemde görüşülmeye başladı.
Trump’ın Ukrayna’nın varlıklarını istediğini ise İngilizler faş etti. Oysa Irak’ın varlıkları yağmalanırken İngilizler de pay kapıyordu.
Trump’ın Ukrayna’dan istediği varlıklar kabaca her şey. Nadir toprak elementlerinden limanlara kadar geniş bir çerçeve… Bu çerçevede gizli bir büyük turp var. Buna geleceğim ama önce orta turpa bakalım.
Orta turp denizlerde gizli.
Ben savaşın en başındaki tezime sadığım. Bu savaşın nedeni Ukrayna’nın Karadeniz’deki enerji varlıklarıydı.
Türkiye’nin Karadeniz’de enerji keşfi ve çıkaracak imkânlarını oluşturması gözleri bu denize çevirdi.
Karadeniz’de en geniş münhasır ekonomik bölge Türkiye’den sonra Ukrayna’daydı. Romanya’nın münhasır ekonomik bölgesinde zaten enerji varlığı tespit edilmişti.
Türkiye adaleti, enerji filosu, mühendislik kabiliyetleri ve askeri gücüyle güvenilir bir paydaş (partner) olarak Karadeniz’deki ülkeler için bir potansiyeli gerçek kıldı.
Bugün Somali’de olduğu gibi o gün Ukrayna Türkiye ile iş birliği yaparak kendi varlıklarını arayabilecekti.
Potansiyel enerji zengini Ukrayna, AB’ye alınabilirse belki Avrupa’nın Rusya’ya olan enerji bağımlılığı bitecekti. İşte böyle bir ihtimal hem Rusya hem de Avrupa’nın her tür bağımlılığından menfaat sağlayan ABD için tehditti.
Ukrayna’yı böylece tarumar ettiler. Münhasır ekonomik bölgesi tek başına Kırım Ruslara kalsa dahi yok oluyor. Putin’in turpu bu… Enerji varlıklarına dokunmayacaktır ama Avrupa’yı kendine bağımlı tutmaya devam edecektir.
Diyelim ki Ukrayna’nın münhasır ekonomik bölgesi olduğu gibi Ukrayna’da kaldı. İşte Trump’ın alacağı orta turp da bölgedeki enerji varlığı olur.
Amerikalılarla Ruslar aralarında neyi alıp veriyorlar bilinmiyor. Fakat mesele bazı yönleriyle Avrupa için çok hassas.
Amma durumun en hassas olduğu ülke Türkiye… Amerika’nın talepleri hakikaten İngilizlerin sızdırdığı biçimdeyse Ruslar çıldırmış olmalı. Zelenski’ye tutulan şemsiyenin anlamı da zannedildiğinden çok daha büyük olmalı.
Eğer Amerikalılar Ukrayna limanlarını alacaksa mesele Türkiye için olduğu kadar kimse için hassas değildir. Çünkü Amerika’nın alacağı limanlar turpun büyüğü Montrö’yü tartışmaya açar.
Ukrayna limanları ABD’ye geçerse statüler değişebilir. Karadeniz’de ABD gemileri demekse istikrarsızlık demektir.
Karadeniz’de istikrarsızlık Türkiye’nin enerji bağımsızlığı açısından da enerji merkezi olma potansiyeli bakımından da diğer yönleriyle de istenmeyecek bir durumdur. Bu şartlarda Montrö Türkiye için jeoekonomik bir araçtır.
Ukrayna-Rusya barışında Ruslar aklını başına almazsa istikrarsızlığın maliyetlerinden kaçınması için Türkiye’nin kendi denklemini kurması gerekir. Lavrov’un dünkü ziyaretinin anlamı da bu olmalı.
Şimdi Gazze’nin üstüne bir de bu şartlar eklenerek Trump’la temasa doğru ilerliyor Türkiye…
Hani uzaylı (alien) filmlerinde ilk temas anları olur da iki ihtimal belirir. Ya “merhaba dünyalı biz dostuz,” mesajı verilir yahut da ziyaretçi güçlü bir tehdit savurur.
Tıpkı böylece Trump bir alien olarak gezegenimize yaklaşıyor. Türkiye’nin iç cephesinin gücü gerisini şekillendirecek.
